پنج شنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ ۱۳:۴۴
» دائره المعارف » شیوه نامه

شیوه نامه نگارش مقالات دایره المعارف نهج‌البلاغه

 

1-   مقاله مرکب از سه جزء شناسه، متن و کتابشناسی است:

2- شناسه یا تعریف مدخل؛ مشتمل بر مهمترین وجوه موضوع به صورتی که خواننده بی درنگ از موضوع مدخل و محور بحث مطلع شود و حتی­الامکان در آن فعل به کار نمی­رود.

3- متن مقاله لازم است مستند به معتبرترین و مهمترین منابع کهن و تحقیقات جدید باشد؛ اما از ارجاع به منابع عمومی مانند دانشنامه های غیر تخصصی و لغت نامه ها، مگر برای توضیح ریشه و معنای واژه، خودداری فرمایید.

4- حتی‌المقدور از ترجمه فارسی متون، استفاده نکنید. استفاده و ارجاع به ترجمه های نهج البلاغه نیز همین حکم را دارد. در صورتی که ذکر ترجمه ضروری باشد، به برداشت خود از متن نهج البلاغه اکتفا فرمایید.

5- از آنجا که مخاطبان این دانشنامه طیف‌های مختلف هستند، زبان و بیان مقاله باید روشن و روان  و رسا (فصیح و بلیغ) باشد و از استفاده از واژه ها و تعابیر مغلق و نامأنوس خودداری گردد.

6-حتی‌المقدور به مضمون عبارات و کلمات امیرالمومنین علی(ع) در نهج‌البلاغه اشاره شود و خواننده به متن نهج‌البلاغه ارجاع گردد. اما این مانع از آن نیست که به وقت ضرورت، برای تبیین و توضیح موضوعی، عین عبارات در حد لزوم و به صورت اختصار ذکر شود.

7- سبک مقالات دائره المعارفی بر نقل قول مستقیم عبارات، چه از نهج البلاغه و چه از غیر آن، مبتنی نیست. لذا انتظار می­رود مولفین محترم به غیر از موارد ضروری، به اصل عبارت، یا ترجمه آن استناد نکنند. عموماً نقل به معنای عبارات و ارجاع به متن نهج البلاغه در دستور کار قرار می­گیرد.

8- از آوردن شواهد شعری و عبارات عربی (جز در موارد ضروری برای سندیّت دادن به قول) به شدّت خودداری می­شود.

9- با توجه به اینکه این دائره المعارف به نهج البلاغه اختصاص پیدا کرده است و بسیاری از مداخل دارای اشتراک با دیگر منابع دینی از جمله قرآن هستند، درخواست می­شود تا پرداخت به دیگر منابع به شکل حداقلی صورت پذیرد. میزان پرداخت به نهج البلاغه و منابعِ مرتبط، مثل شروح و سیره امام علی(ع)، باید به­حدی باشد که حدود 70 درصد حجم مقاله مستقیماً با این متون در ارتباط باشد.

10- پرداختن به سِیر تاریخیِ مداخل باید به­شکل حداقلی صورت پذیرد و به غیر از موارد ضروری از چنین پرداختی اجتناب شود.

11- برای یکدست شدن ارجاعات به نهج‌البلاغه، توصیه می‌شود هر ارجاع و استنادی به این کتاب مبتنی بر چاپ فیض الاسلام باشد. از این­رو شماره خطبه‌ها و نامه‌ها و کلمات نیز مطابق ترتیب و شمارهای همان چاپ خواهد بود.

12- شکل دائره المعارفی مقالات اقتضا می­کند تا حد امکان از آوردن عناوین اصلی و فرعی در متن مقالات اجتناب شود.

13- ضروری است تا از منابع نرم افزارهای نور یا کتابخانه دیجیتال نور استفاده کنید تا منابع مقالات دایره المعارف یکدست و منظم شود و فرایند ویرایش و آماده سازی مقالات هموار شود.

14- مقصود از کتابشناسی، درج مشخصات دقیق منابع مورد استفاده در پایان هر مقاله است. این منابع به این صورت درج می‌شوند:

الف- کتاب‌ها: نام اشهر نویسنده، نام کوچک نویسنده (برای مؤلفان معاصر) و نام و نام پدر (برای مؤلفان قدیم)، نام کتاب (به صورت ایرانیک)، نام ویراستار (در صورت وجود)، محل چاپ، سال چاپ.

نمونه: طبری، محمد بن جریر، تاریخ الرسل و الملوک، به کوشش محمد ابولفضل ابراهیم، بیروت، 1408ق.

ب- مقالات: نام اشهر نویسنده، نام کوچک نویسنده، عنوان مقاله در گیومه، عنوان نشریه یا مجموعه مقالات، شماره نشریه، سال نشریه.

نمونه: زریاب خویی، عباس، «تاریخ نگاری بیهقی»، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، ش28، س7، زمستان 1350ش.

ج- در صورتی که مقاله از مجموعه مقالات اخذ شده باشد، پس از عنوان مجموعه مقاله، نام ویراستار، محل چاپ و سال چاپ خواهد آمد.

نمونه: زریاب خویی، عباس، «ترجمه تفسیر طبری»، بزم‌آوردی دیگر، به کوشش صادق سجادی، تهران، 1386ش.

15- ارجاع داخل متن: چون مقاله مستند به منابع خواهد بود، لازم است داخل متن مقاله به منابع مورد استفاده ارجاع داده شود. این ارجاعات باید مختصر و فقط مرکب از نام اشهر نویسنده، جلد کتاب و شماره صفحه مورد استفاده باشد: (رافعی قزوینی، ج2، ص425). در صورتی که از دو اثر یا بیشتر از نویسنده‌ای واحد استفاده شود، پس از نام نویسنده، نام اثر به اختصار درج می‌شود:

الف- ابن اثیر، الکامل، ج10، ص5.

ب-ابن اثیر، اسد...، 1ج1، ص15.

16- کتاب شناسی منحصر به آثاری است که نویسنده در مقاله خود به آنها رجوع داده است. ارجاع با واسطه قابل قبول نیست و حتی در مواردی که اصل کتاب نایاب و از دسترس خارج باشد، نام منبع واسطه در کتابشناسی درج می­شود.

17-کلمات اختصاری:

خطبه (ط)

حکمت(ح)

غریب(غ)

کتاب(ک)

18- رسم الخط مقالات مطابق رسم الخط مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی خواهد بود.